Amerika Antilobu Hakkında Bilgi? Özellikleri Nelerdir?

Amerika antilobu, günümüzün toynaklı memelileri arasında, ataları Amerikalı olan ve geçmiş çağlarda Eski Dünya’dan göç etmemiş bulunan biricik hayvandır denilebilir, Amerika antilopu’nun yurdu eskiden Güney Kanada’dan ta Orta Meksika’ya kadar uzanırdı. Fakat hayvan bugün sadece Birleşik Amerika’nın Kaya dağları bölgesindeki bazı yüksek ovalarda kalmıştır.

Dikkate değer boynuzlar: Amerika antilopu özellikle eşsiz boynuzları dolayısıyla üzerinde durulmaya değer. Koyunların, keçilerin ve antilopların boynuzları gibi bunların da içleri oyuktur ve kemikten bir nüveyi örten bir kılıftan meydana gelmişlerdir. Bu benzerliğe rağmen, Amerika antilopu’nun boynuzları ötekilerinkinden iki bakımdan farklıdır.

Farklardan biri, bu hayvanın boynuzlarının çatallı oluşudur. Esasen İngilizce adı olan pronghorn da çatal boynuz anlamına gelir. Öbür oyuk boynuzlu ve toynaklı memelilerin hiç birinde bu özellik görülmez. Amerika antilopu’nun boynuzlarının çok önemli bir başkalığı daha vardır. Oyuk boynuzlu hayvanlar grubunun boynuzları hayatları süresince yerinde kaldığı halde, Amerika antilopu’nun boynuzunun üzerindeki boynuz maddesinden kılıf her yıl düşer.

Altta yeni boynuz maddesinin gelişmesiyle eski boynuz kılıfı kemik nüvesinden ayrılır ve sonbaharda çiftleşme mevsiminin sona ermesinden hemen sonra düşer. Yeni kılıf kemik nüvenin tepesinden itibaren yetişmeye başlar ve kemiğin kaidesine varıncaya kadar yavaş yavaş aşağıya doğru yayılmaya devam eder.

Yetiştiği süre devamınca hem deri, hem de kılla örtülür, fakat boynuz gelişip sertleşince bunlar yok olurlar, Amerika antiloplarının hem erkeğinde, hem de dişisinde boynuz vardır, fakat dişilerinki daha ufak ve daha incedir. Hatta bazı dişilerin tamamıyla boynuzsuz oldukları bile görülmüştür.

Antilopların Tehlike Sinyali: Hayvanların çoğunun soydaşlarıyla haberleşebilmek için bir araçları bulunur. Bu, özellikle sürü halinde yaşayan hayvanlarda böyledir.

Amerika antilopu’nun sinyali ise tabiatın şaheserlerinden biridir. Tamamıyla sessizdir çünkü. Bu sinyal şöyle çalışır: Hayvanın kaba ellerindeki tüyler beyaz renkte ve vücudunun başka yerlerindekinden daha uzundur. Bunların kökleri, kas dokusundan özel kılıfların içine gömülmüştür. Bu tertip, Amerika antilopu’nun, kaba ellerindeki tüyleri istediği zaman tıpkı bir kalkan gibi yükseltebilmesini sağlar.

Hayvan tarafından yükseltilince, bu kalkan şaşılacak kadar fazla miktarda ışık yansıtır. Kalkan özellikle bol güneş ışığının altında çok parlar ve bu parlaklık 5 – 6 kilometre uzaklıktan görülebilir. Amerika antilobu bir tehlikenin varlığını sezince, bu tehlike sinyalini çaktırarak çevresindeki Amerika antilopları’yla başka hayvanlara alarm verir. Amerika antilobu çoğu zaman hiç gürültüsüz dolaşır.

Sert rüzgârlara karşı siperlerden yoksun, geniş ve açık sahalarda yaşayan Amerika antilopu’nun, vücut mısıra korumasına yarayan özel bir tecrit edici postu vardır. Bu vücut örtüsü, gayet sık, ve yoğun tüylerden meydana gelmiştir. Her kıl, içi bir özle dolu, oyuk bir tüptür. Amerika antilopu’nun zengin kızılımsı kahve veya esmer rengi, boynundaki yelede koyularak siyahımsı kahverengi olur.

Amerika antilobu orta irilikteki hayvanlardan sayılır. Yetişkin erkekleri omuz hizasında 80 -100 santim boyundadır, ağırlıkları da 50 kilo ile 60 – 65 kilo arasında oynar. Dişilerin boyu ve kilosu bundan yüzde on eksiktir. Yüksek yaylalarla sert ve kurak ovalarda yaşamaya ayak uydurmuş Amerika antilopu’nun, öbür geviş getirenlerin çoğunun aksine, ayağının arkasında fazladan yalancı toynakları yoktur.

En yüksek hızı dakikada 1,5 kilometre olan Amerika antilobu, bu kıtanın en hızlı koşucusudur. Bütün dünyada ise Hindistan cita’sından hemen sonra gelir. Henüz doğurmamış dişi Amerika antilopları erkeklerinden daha bile hızlı koşarlar.

Antilobun düşmanları: Kır kurdu, kurt, puma ve kartal Amerika antilopu’nun düşmanları arasında yer alırsa da, bu hayvanın en korktuğu düşman kardır. Kalın bir kar örtüsü, Amerika antilopu’nun ot, çalı ve benzeri yiyeceklere ulaşmasını önler. Ayrıca yiyecek bulmak için etrafı araştırırken kaybolmasına sebep olur. Fazla soğuk ve karlı kışlarda Amerika antilopları’nın binlercesi ölür.

Amerika Antilobun Çiftleşme ve Yavruları: Amerika antilopları sonbaharda, özellikle eylülde çiftleşirler. Kalabalık sürüler çiftleşme mevsiminde küçük gruplara bölünürler. Bu gibi bir grup çoğu zaman bir erkek Amerika antilopu’yla üç, dört dişiden meydana gelir. Çiftleşen erkek Amerika antilopu, geyik ailesinin çoğu erkekleri gibi, vahşi ve hırçındır ve dişilere sahip olmak için başka erkeklerle vahşice dövüşür. Fakat çiftleşme faslı sona erdikten sonra, bütün Amerika antilopları’nın sakin bir şekilde bir arada yaşadıkları görülür.

İkiz, bazen de üçöz yavrular çiftleşme mevsiminden yaklaşık olarak sekiz ay sonra, mayıs sonunda veya haziran başında dünyaya gelirler. Yavrular çabuk gelişirler. Daha birkaç günlükken saatte 40 kilometre hızla koşu tutturabilirler.

Küçükler için tehlikeye karşı en iyi korunma çaresi gizlenmektir. Akıllı anne Amerika antilopu iki yavrusunu yüz metre ara ile yüksek otların arasına gizler ve ancak süt verme zamanı yanlarına döner. Fakat ikizlerinden hiç bir zaman fazla uzaklaşmaz. Bir kır kurdu’nun yaklaşmasına veya bir kartalın Ani bir iniş yapmasına karşı daima tetiktedir. Bu gibi bir düşman belirdiği zaman, dikkati kendi üzerine çekerek tehlikeyi yavrularından uzaklaştırmaya çalışır.

Bu hayvanlar geçmişte geniş çapta avlanmalarına rağmen, yakın tarihte alınmış korunma tedbirleri sayesinde çoğalmaya devam etmişlerdir.